इंडियन प्रीमियर लीग (IPL) च्या 19 व्या हंगामासाठी मिनी लिलाव उद्या दुपारी 2.30 वाजता अबू धाबीमध्ये सुरू होईल. 10 संघांकडे 237.55 कोटी रुपयांचे पर्स आहे. लिलावात 350 खेळाडू उतरतील, पण फक्त 77 खेळाडू विकले जातील. कारण संघांमध्ये तेवढ्याच जागा रिक्त आहेत. 40 खेळाडूंची मूळ किंमत सर्वाधिक 2 कोटी रुपये आहे, तर 227 खेळाडूंची मूळ किंमत सर्वात कमी 30 लाख रुपये आहे.
IPL मिनी लिलावात संघ अनेकदा काही खेळाडूंवर खूप मोठी रक्कम खर्च करतात. इतिहासात 6 असे खेळाडू आहेत, ज्यांना संघांनी 16 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त किमतीत विकत घेतले. तर लिलावाच्या इतिहासातील सर्वात महागडा खेळाडू ऋषभ पंत गेल्या वर्षी मेगा लिलावात विकला गेला. त्याला 27 कोटी रुपयांना लखनऊ सुपरजायंट्सने विकत घेतले होते.
20 मुद्द्यांमध्ये IPL लिलावाबद्दल सर्वकाही…
1. लिलावाचा आयोजक कोण आहे?
भारतीय क्रिकेट कंट्रोल बोर्ड (BCCI) देशातील 2 फ्रँचायझी लीग इंडियन प्रीमियर लीग (IPL) आणि विमेन्स प्रीमियर लीग (WPL) चे आयोजन करते. BCCI 16 डिसेंबर रोजी IPL मेगा ऑक्शन देखील आयोजित करेल. यावेळीही मल्लिका सागरच ऑक्शनर असतील.
2. लिलाव कुठे आणि कधी होईल?
IPL मिनी ऑक्शन UAE च्या अबू धाबी शहरात दुपारी 2.30 वाजता सुरू होईल. लिलाव 16 डिसेंबर रोजी एकाच दिवशी चालेल.
3. मिनी ऑक्शन का होत आहे?
आयपीएलमध्ये दर 3 वर्षांनी एकदा मेगा ऑक्शन होते. ज्यात संघ फक्त 6 खेळाडूंनाच रिटेन करू शकतात, त्यामुळे जास्त खेळाडू खरेदी केले जातात. मेगा ऑक्शनच्या मधल्या 2 वर्षांत मिनी ऑक्शन होते, यात संघ जास्त खेळाडूंना रिटेन करू शकतात. यात कमी खेळाडू खरेदी केले जातात, म्हणून याला मिनी म्हणजे छोटे ऑक्शन म्हणतात. 2025 आयपीएलसाठी मेगा ऑक्शन झाले होते, त्यामुळे 2026 आणि 2027 आयपीएलसाठी मिनी ऑक्शन होतील.
4. किती खेळाडू ऑक्शनमध्ये उतरतील?
ऑक्शनसाठी जगभरातील 1390 खेळाडूंनी नोंदणी केली होती. मात्र, संघांनी यापैकी काहीच खेळाडू निवडले आणि त्यांना खरेदी करण्यात स्वारस्य दाखवले. त्यामुळे ऑक्शनपूर्वी बीसीसीआयने टॉप 350 खेळाडूंना शॉर्टलिस्ट केले. यांचीच नावे उद्याच्या लिलावात येतील.
5. कोणत्या संघात सर्वाधिक जागा रिकाम्या आहेत?
कोलकाता नाइट रायडर्स (KKR) मध्ये सर्वाधिक 13 खेळाडूंची जागा रिकामी आहे. संघाने फक्त 12 खेळाडू रिटेन केले, संघ लिलावात 6 परदेशी खेळाडूंनाही खरेदी करेल. पंजाब किंग्स (PBKS) मध्ये सर्वात कमी फक्त 4 खेळाडूंची जागा आहे, मागील उपविजेत्या संघाने 21 खेळाडूंना रिटेन केले. एका संघात 22 ते 25 खेळाडू असू शकतात. पंजाब नंतर मुंबई इंडियन्स (MI) आणि गुजरात टायटन्स (GT) मध्ये प्रत्येकी 5 खेळाडूंची जागा रिकामी आहे.
6. कोणत्या संघाचे पर्स सर्वात मोठे आहे?
सर्वात कमी खेळाडूंना कायम ठेवणाऱ्या KKR चे पर्स सर्वात मोठे आहे, संघ 64.30 कोटी रुपये घेऊन लिलावात येईल. त्यांच्या पाठोपाठ चेन्नई सुपर किंग्स (CSK) च्या पर्समध्ये 43.40 कोटी रुपये आहेत. MI च्या पर्समध्ये सर्वात कमी 2.75 कोटी रुपये आहेत. RCB, RR, PBKS आणि GT च्या पर्समध्ये 11 ते 17 कोटी रुपये आहेत. तर DC, LSG आणि SRH च्या पर्समध्ये 21 ते 26 कोटी रुपये आहेत.
7. किती खेळाडू कायम ठेवले गेले?
10 संघांनी 173 खेळाडूंना कायम ठेवले, यापैकी 45 परदेशी आहेत. 10 संघांमध्ये 250 खेळाडूंचा समावेश होऊ शकतो, यापैकी 80 परदेशी असावेत. म्हणजे लिलावात 77 जागा रिक्त आहेत, परंतु यापैकी 25 स्लॉट परदेशी खेळाडूंसाठी आहेत. म्हणजे फक्त 52 भारतीय खेळाडू विकले जातील.
8. लिलावापूर्वी किती खेळाडूंची अदलाबदल झाली?
आयपीएलचा हंगाम संपल्यानंतर खेळाडूंची ट्रेडिंग विंडो सुरू होते, जी लिलावाच्या एक महिना आधीपर्यंत चालू राहते. यावेळच्या ट्रेडिंग विंडोमध्ये संघांनी 8 खेळाडूंची अदलाबदल केली. यामध्ये संजू सॅमसन, रवींद्र जडेजा आणि मोहम्मद शमी ही 3 सर्वात मोठी नावे होती. सॅमसन राजस्थानमधून चेन्नईला, जडेजा चेन्नईमधून राजस्थानला आणि शमी हैदराबादमधून लखनऊचा भाग बनले.
9. रिटेंशनसाठी काही मर्यादा होती का?
मिनी ऑक्शनमध्ये खेळाडूंच्या रिटेंशनला कोणतीही मर्यादा नसते. संघांना हवे असल्यास ते त्यांच्या संपूर्ण स्क्वॉडला रिटेन करू शकतात. तरीही, संघांनी काही खेळाडूंना रिलीज केले, जेणेकरून ते पुढील हंगामापूर्वी आणखी मजबूत संघ बनवू शकतील.
10. खेळाडूंची बेस प्राईस किती आहे?
ऑक्शनमध्ये खेळाडूंची बेस प्राईस 30 लाख रुपयांपासून सुरू होऊन 2 कोटी रुपयांपर्यंत असते. बेस प्राईस म्हणजे ज्या किमतीपासून खेळाडूची बोली सुरू होते. यावेळी 40 खेळाडूंची बेस प्राईस सर्वाधिक 2 कोटी रुपये आहे. 30 खेळाडूंची बेस प्राईस 1 ते 1.50 कोटी रुपयांच्या दरम्यान आहे. तर, 228 खेळाडूंची सुरुवातीची किंमत 30 ते 75 लाख रुपयांच्या दरम्यान आहे.
11. कोणत्या खेळाडूंवर सर्वात आधी बोली लागेल?
लिलावाची सुरुवात आंतरराष्ट्रीय खेळाडूंच्या सेटने होते. प्रत्येक सेटमध्ये वेगवेगळ्या श्रेणींचे खेळाडू असतात. फलंदाज, अष्टपैलू, यष्टिरक्षक, वेगवान गोलंदाज आणि फिरकीपटूंच्या क्रमाने खेळाडूंची नावे घेतली जातात. आंतरराष्ट्रीय खेळाडूंच्या नंतर त्याच क्रमाने अनकॅप्ड म्हणजेच देशांतर्गत खेळाडूंचा नंबर येतो. हीच प्रक्रिया शेवटच्या खेळाडूचे नाव येईपर्यंत चालते.
12. सर्व खेळाडूंची नावे येतील का?
नाही. सुरुवातीच्या 5 सेटमधील 34 खेळाडूंची नावे हळूहळू घेतली जातील, त्यांना खरेदी करण्यासाठी संघांना अधिक वेळ मिळेल. अनकॅप्ड खेळाडूंची नावे येताच लिलावाचा वेग वाढवला जाईल.
50 पेक्षा जास्त खेळाडू विकले गेल्यानंतर संघांकडून काही खेळाडूंची नावे मागितली जातील, लिलावात पुन्हा याच खेळाडूंवर बोली लावली जाईल. याला ‘एक्सेलरेटेड राऊंड’ म्हणतात. जसे 77 खेळाडू विकले जातील, लिलाव संपेल. यानंतर, उर्वरित खेळाडूंची नावे न घेताच ते अनसोल्ड राहतील.
13. कोणते खेळाडू आश्चर्यचकित करू शकतात?
आयपीएल मिनी लिलावात यावेळी जास्त मोठी नावे उतरत नाहीत. आंद्रे रसेल, ग्लेन मॅक्सवेल, फाफ डु प्लेसिस आणि मोईन अली यांसारख्या दिग्गजांनी नोंदणी केली नाही. अशा परिस्थितीत ऑस्ट्रेलियाचा युवा कॅमेरॉन ग्रीन, श्रीलंकेचा मथीश पथिराना, भारताचा रवी बिश्नोई, इंग्लंडचा जेमी स्मिथ आणि फॉर्ममध्ये नसलेला लियाम लिव्हिंगस्टन यांच्यावरच मोठी बोली लागू शकते.
भारतात देशांतर्गत क्रिकेट खेळणाऱ्या काही खेळाडूंनाही आश्चर्यकारक बोली लागू शकते. यामध्ये जम्मू-काश्मीरचा वेगवान गोलंदाज आकिब नबीच्या नावावर सर्वाधिक चर्चा आहे. त्यांच्याशिवाय फिरकीपटू प्रशांत वीर, शिवम शुक्ला, वेगवान गोलंदाज अशोक शर्मा, क्रॅन्स फुलेट्रा आणि यष्टिरक्षक कार्तिक शर्मा यांच्यावरही संघ मोठी रक्कम खर्च करू शकतात.
14. मिनी लिलावामधील सर्वात महागडा खेळाडू कोण?
आयपीएलच्या मिनी लिलावात अनेकदा खेळाडूंवरची बोली मागील विक्रम मोडते. मिनी लिलावात आतापर्यंत 6 खेळाडू 16 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त किमतीत विकले गेले आहेत. यामध्ये ऑस्ट्रेलियाचे मिचेल स्टार्क आणि पॅट कमिन्स यांच्यावरची बोली तर 20 कोटी रुपयांचा आकडाही पार करून गेली आहे.
15. आयपीएल इतिहासातील सर्वात महागडा खेळाडू कोण?
आयपीएल इतिहासात एकूण सर्वात महागड्या खेळाडूचा विक्रम भारताच्या ऋषभ पंतच्या नावावर आहे. ज्याला मागील हंगामात लखनऊ सुपरजायंट्सने 27 कोटी रुपयांना विकत घेतले होते. त्यानंतर पंजाब किंग्जचा श्रेयस अय्यर सर्वात महागडा ठरला, ज्याला मागील हंगामात 26.75 कोटी रुपये मिळाले होते.
16. लिलाव कुठे पाहता येईल?
आयपीएलचे ब्रॉडकास्टिंग हक्क रिलायन्सकडे आहेत. टीव्हीवरील प्रेक्षक स्टार स्पोर्ट्सवर आणि ओटीटीवरील प्रेक्षक जिओसिनेमावर लिलावाचे थेट प्रक्षेपण पाहू शकतात. यासोबतच तुम्ही दैनिक भास्कर ॲपवरही लिलावाशी संबंधित तपशील जाणून घेऊ शकता.
17. आयपीएल कधीपासून सुरू होईल?
आयपीएलचा 19वा हंगाम मार्चच्या तिसऱ्या आठवड्यापासून सुरू होऊ शकतो. स्पर्धेच्या तारखा सध्या निश्चित झालेल्या नाहीत, परंतु ती मार्च ते मे दरम्यानच खेळली जाईल.
18. सर्वाधिक आयपीएल ट्रॉफी कोणी जिंकल्या?
आयपीएलची सुरुवात 2008 मध्ये झाली होती, तेव्हा राजस्थान रॉयल्सने चेन्नई सुपर किंग्सला फायनलमध्ये हरवून पहिल्या हंगामाचे विजेतेपद पटकावले होते. रॉयल चॅलेंजर्स बंगळूरुने 2025 मध्ये पंजाब किंग्सला हरवून आपले पहिले विजेतेपद जिंकले. यादरम्यान सीएसके आणि एमआयने प्रत्येकी 5-5 विजेतेपदे जिंकली. केकेआर 3 विजेतेपदे जिंकून तिसरी सर्वात यशस्वी संघ आहे.
19. आयपीएलचे टॉप स्कोरर कोण आहेत?
आरसीबीकडून सर्व हंगाम खेळणारे विराट कोहली स्पर्धेच्या इतिहासातील टॉप रन स्कोरर आहेत. त्यांच्या नावावर 8 शतकांसह 8661 धावा आहेत. ते 19व्या हंगामात आपले 9 हजार धावा पूर्ण करू शकतात. स्पर्धेतील दुसरे टॉप स्कोरर रोहित शर्मा त्यांच्यापेक्षा सुमारे 1600 धावांनी मागे आहेत.
20. आयपीएलमधील टॉप गोलंदाज कोण आहेत?
पंजाब किंग्जचा लेग स्पिनर युजवेंद्र चहल हा स्पर्धेच्या इतिहासातील सर्वाधिक बळी घेणारा गोलंदाज आहे. त्याच्या नावावर 174 सामन्यांत 221 विकेट्स आहेत. त्यानंतर आरसीबीच्या भुवनेश्वर कुमारने 198 विकेट्स घेतल्या आहेत. केकेआरचा सुनील नरेनही 189 विकेट्स घेऊ शकला आहे. दोघेही पुढील हंगामात 200 विकेट्सचा टप्पा पार करू शकतात.
